Τετάρτη 7 Μαΐου 2014

ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ...ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ!

Τα άγνωστα πολεμικά καταφύγια της Αττικής

Τα άγνωστα πολεμικά καταφύγια της Αττικήςτης Κατερίνας Ροββά

Σε μια πολυκατοικία του Μεσοπολέμου στην καρδιά της Αθήνας, κρυμμένο στα έγκατα της γης, βρίσκεται εν έτει 2014 κάτι που δεν θα περίμενε κανείς να δει: ένα αντιαεροπορικό καταφύγιο. Δεν είναι το μόνο.

Σε μονοκατοικίες της Κυπριάδου, σε σπίτια του Πειραιά, στα προάστια αλλά και στο κέντρο της πρωτεύουσας, τα άγνωστα καταφύγια της Αττικής, δημόσια και ιδιωτικά, απομεινάρια μιας άλλης εποχής, παραμένουν ένα κομμάτι της νεότερης Ελλάδας αθέατο για το ευρύ κοινό.
Η ιστορία τους ξεκινά τη δεκαετία του '30, όταν με ειδικό διάταγμα του Ιωάννη Μεταξά καθίσταται υποχρεωτική η κατασκευή καταφυγίων σε σπίτια και στο εσωτερικό λόφων στην Αθήνα. Ο πόλεμος είναι προ των πυλών. Κάτω από σχεδόν κάθε πολυκατοικία της εποχής χτίζεται και ένας χώρος εξοπλισμένος με κρεβάτια, τουαλέτες, ηλεκτρικό ρεύμα, ώστε να παράσχει στοιχειώδεις συνθήκες φιλοξενίας εφόσον χρειαστεί. Δυστυχώς χρειάζεται και μάλιστα σύντομα. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η Αθήνα βομβαρδίζεται ανηλεώς από τους ναζί αλλά και μετέπειτα από τους «συμμάχους».
Την ίδια περίοδο εκτός από τα καταφύγια αυτά ανοίγουν τις πόρτες τους, για να προστατεύσουν τους πολίτες από τους βομβαρδισμούς, και πολλά άλλα υπόγεια που προορίζονταν για διαφορετική χρήση. Το θέμα των καταφυγίων επανήλθε στην επικαιρότητα με πρόσφατο νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ που προβλέπει την κατασκευή νέων χώρων για προστασία του πληθυσμού από «πόλεμο, τρομοκρατικές ενέργειες ή ακραία καιρικά φαινόμενα» με βάση τις σύγχρονες ανάγκες...

Τα άγνωστα πολεμικά καταφύγια της Αττικής Τα χρόνια της Κατοχής αντιαεροπορικά καταφύγια κατασκεύασαν και οι γερμανικές δυνάμεις. Είναι άγνωστος ο πραγματικός αριθμός τους.
Υπολογίζονταν σε 200
Το 1999 υπολογιζόταν ότι στην Ελλάδα σώζονταν 200 δημόσια καταφύγια. Τα περισσότερα, όπως προκύπτει από την έρευνα του «Εθνους», στο χείλος της κατάρρευσης. Παρ' όλα αυτά φέρουν ακόμη έντονα τα σημάδια του παρελθόντος: χαραγμένα συνθήματα στους τοίχους ή και παλαιά αντικείμενα. Στον Λυκαβηττό, στον λόφο του Αρδηττού -καταφύγιο σε κακή κατάσταση-, στον λόφο Οχυρού της Ραφήνας -προσβάσιμο στο κοινό-, στη Δραπετσώνα, στον Προφήτη Ηλία του Πειραιά, στην Καστέλα, στην Κηφισιά, στο Ψυχικό, στη Βούλα, στη Γλυφάδα, στο Σούνιο βρίσκονται μερικά από όσα έχουν χαρτογραφηθεί. Ιδιωτικά καταφύγια διαθέτουν επίσης το κτίριο του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρεταννία», το «Μέγαρο της Τράπεζας της Ελλάδος» και το «Μετοχικό Ταμείο Στρατού».
Τα άγνωστα πολεμικά καταφύγια της Αττικής
Το καταφύγιο στον Λυκαβηττό είναι κλειστό για το κοινό. Εχει δύο εισόδους, ρεύμα, τουαλέτες και λουτρά
Σημαντικό ρόλο στην εξερεύνηση καταφυγίων του Λεκανοπεδίου έχει διαδραματίσει η Αστική Σπηλαιολογία (urbanspeleology.blogspot.gr), μια μικρή ομάδα σπηλαιολόγων η οποία επιδιώκει τη συντήρηση και την ανάδειξή τους σε μνημεία. Με τη συνδρομή της το «Εθνος» ξεναγεί τους αναγνώστες σε δύο δημόσια καταφύγια, ενώ επίσης ανοίγει τις πόρτες του ιδιωτικού καταφυγίου μιας ιστορικής πολυκατοικίας στην οδό Πιπίνου στην Κυψέλη...
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΕΠΤΑΝΗΣΩΝ ΚΑΙ ΠΙΠΙΝΟΥ, ΚΥΨΕΛΗ
Χτίστηκε το 1938, χωράει έως και 63 άτομα
Ενα από τα 800 πανέμορφα μεσοπολεμικά κτίρια που σώζονται ακόμη στην Αθήνα, η πολυκατοικία των οδών Πιπίνου και Επτανήσων στην Κυψέλη, χτίστηκε το 1938 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λεωνίδα Μπόνη για την οικογένεια του εφοπλιστή Βούλγαρη.
Στο υπόγειό της βρίσκεται ένα ευρύχωρο καταφύγιο, τα απομεινάρια του οποίου δείχνουν πως μερικές δεκαετίες πριν ήταν πλήρως οργανωμένο. Οπως εξηγεί στο «Εθνος» ο κ. Νίκος Σταυρουλάκης, ένοικος της πολυκατοικίας, το καταφύγιο ελέγχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από την Αστυνομία, έχει χαρακτηριστεί ότι μπορεί να φιλοξενήσει 63 άτομα και αποτελείται από μία κεντρική αίθουσα, δύο τουαλέτες, μία κουζίνα, ένα πλυσταριό και δύο μικρότερους βοηθητικούς χώρους. «Σώζεται ακόμη το μπόιλερ του 1938 με το οποίο διατίθετο στην πολυκατοικία ζεστό νερό επί 24ώρου βάσεως αλλά και μπαούλα από την εποχή εκείνη», λέει. «Το 1982 που εγκαταστάθηκα στην πολυκατοικία υπήρχαν ακόμη στην κουζίνα του καταφυγίου ένα μεγάλο ξύλινο ψυγείο αλλά και κρεβάτια».
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ
Εκτείνεται 100 μέτρα μέσα στον βράχο
Ενα από τα καλύτερα συντηρημένα δημόσια καταφύγια της Αθήνας κατασκευάστηκε το 1936 κοντά στη σπηλαιοεκκλησία των Αγίων Ισιδώρων. Σήμερα δεν είναι προσβάσιμο στα κοινό και τα κλειδιά του φυλάσσονται στο Αστυνομικό Τμήμα Κολωνακίου όπου και υπάγεται.
Οπως εξηγεί στο «Εθνος» ο κ. Παναγιώτης Δευτεραίος, πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ - σπηλαιολόγος ΕΣΕ και μέλος της Αστικής Σπηλαιολογίας, η οποία εξερεύνησε το καταφύγιο πριν από μερικά χρόνια «πρόκειται για έναν χώρο που εκτείνεται σε βάθος 100 μέτρων στον βράχο, διαθέτει δύο εισόδους με μεταλλικές πόρτες, έχει ρεύμα, τουαλέτες και λουτρά.
Παρότι έχει συντηρηθεί αρκετά, φέρει ακόμη ορατά τα σημάδια του χρόνου. Σκεφτείτε ότι έχει ακόμη και τηλεφωνικό κέντρο της εποχής. Επίσης, περιλαμβάνει δύο αίθουσες, διαδρόμους, πολυβολείο, αποθηκευτικούς χώρους, συσκευές και αγωγούς εξαερισμού, πίνακες και διακόπτες ηλεκτρικού. Θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει ως μουσείο στο μέλλον».
ΔΙΔΥΜΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ ΒΟΥΛΑΣ - ΓΛΥΦΑΔΑΣ
Συνθήματα στους τοίχους από στρατιώτες
Στα υπόγεια των εγκαταστάσεων του ΠΙΚΠΑ στη Βούλα βρίσκεται ένα καλοδιατηρημένο καταφύγιο με διπλή είσοδο και «φωλιά» για πολυβόλο, πανομοιότυπο με κάποιο άλλο που ανακαλύφθηκε εγκαταλελειμμένο και αφρόντιστο σε ιδιωτική έκταση στη Γλυφάδα.
Φτιαγμένο από πέτρα και όχι από τσιμέντο, όπως άλλα δημόσια καταφύγια, έχει τη χαρακτηριστική αψιδωτή οροφή, ενώ στους τοίχους του υπάρχουν σκίτσα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Στο σημείο αυτό ανακάλυψα ένα σκίτσο που υποδηλώνει το μήνυμα «Kilroy was here», μια χαρακτηριστική φράση της αμερικάνικης λαϊκής κουλτούρας που έγινε πολύ δημοφιλής κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και σχετίστηκε με την παρουσία των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ τη δεκαετία του '40», λέει ο κ. Δευτεραίος.
«Οι θάλαμοι είναι αριθμημένοι με κιμωλία και σε άλλα σημεία είδαμε γραμμένες τις ενδείξεις «front line», «do not touch», «exit», «do not smoke» ή «defense de fumer» στα Γαλλικά», προσθέτει.
Κατερίνα Ροββά  ΕΘΝΟΣ
Φωτό: Γρ. Χρυσοχοΐδης
ΑΠΟ: anti-gerakas.blogspot.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου